Emocje dziecka w procesie terapeutycznym Play Therapy

Gdy podczas konsultacji rozmawiam z rodzicami o emocjach ich dzieci, często słyszę jedynie oceny dotyczące zachowania dzieci, skargi, rozczarowanie płynące z rodzicielstwa jako pasma porażek. "Nie tak wyobrażałem sobie bycie ojcem", "Nikt mnie nie przygotował do bycia matką takiego dziecka", " To dziecko oszukuje mnie w żywe oczy"- to tylko niektóre stwierdzenia.

Gdzieś zgubiło się rodzicom samo dziecko i to, jakie ono jest. Dziecko też ma trudność z odnalezieniem siebie, tego co jest dla niego ważne, co je cieszy, co mu sprawia przykrość, a co daje wytchnienie. Dziecko ma problem w byciu sobą i to jest znak, że potrzebuje terapii.

Na początku procesu terapeutycznego Play Therapy emocje dzieci są kompletnie rozproszone, niezróżnicowane, pomieszane. Wynika to z tego, że dzieci te straciły kontakt ze sobą, z ludźmi, często chcą zapomnieć o tym, co je spotkało. A co je spotkało: frustracja, rozczarowanie, strach, poczucie winy, odrzucenie, zazdrość, smutek, zamartwianie się, zawstydzanie. Dorośli widzą często tylko efekt tych uczuć: złość, która wybucha przy najmniejszej okazji, często bez widocznej przyczyny. Brak różnicowania emocji u dzieci i ich generalizowanie za każdym razem wywołuje bardzo intensywne negatywne reakcje dziecka. Wtedy rodzice zaczynają widzieć, że coś jest nie tak, zgłaszają się po pomoc do terapeuty. 

Na początku procesu terapeutycznego dzieci intensywność negatywnych emocji jest największa. Jej siła wymaga od terapeuty spójności zachowania, wytrwałości w stawianiu granic, ochrony dziecka oraz ochrony siebie. Podczas szkolenia Play Therapy terapeuci uczą się m.in. tego, jak chronić dziecko oraz siebie podczas sesji. Np. uczą się jak reagować  i odzwierciedlać emocje dziecka podczas dynamicznej zabawy, w której dziecko próbuje uderzyć terapeutę pacynką, pomalować farbą nos terapeuty....Superwizja pomaga terapeucie otworzyć oczy na osobę dziecka, gdyż negatywne zachowanie dziecka może przesłaniać jego prawdziwy wizerunek.

Podczas procesu dzieci wyrażają i uwalniają coraz więcej swoich negatywnych emocji w bezpośredni sposób. Czasem rodzice widzą pogorszenie zachowania dziecka. Terapeuta Play Therapy przyjmuje wszystkie emocje i akceptuje je. W efekcie stają się one coraz mniej intensywne i coraz rzadziej rządzą zachowaniem dziecka w sposób nieświadomy. Dziecko stopniowo zyskuje świadomą kontrolę nad swoimi emocjami i w efekcie też zachowaniem. 

W końcowym etapie procesu terapeutycznego Play Therapy zaczynają się wzmacniać uczucia pozytywne. Intensywność emocji negatywnych staje się umiarkowana. Dzieci zaczynają postrzegać siebie w sposób bardziej zintegrowany, jako całość składającą się ze zróżnicowanych emocji: negatywnych i pozytywnych. 

Dzieci zaczynają widzieć siebie bardziej realnie. Warto jest przypomnieć, że znajomość nazw emocji nie ma zbyt wiele wspólnego z inteligencją emocjonalną, z realnym poczuciem siebie. Realne poczucie siebie opiera się na realnym doświadczaniu własnych emocji widzianych w lustrze, którym na początku jest terapeuta, a z czasem to lustro jest już w samym dziecku, które potrafi się w nim przeglądać i zobaczyć prawdziwego siebie. Dziecko staje się niezależne od opinii innych, ale jednocześnie stosuje się do zasad społecznych, nie tracąc przy tym swego poczucia siebie jako niezależnego i wolnego człowieka. Dziecko zaczyna łączyć swoje emocje z ich źródłami, uspokaja się, gdyż świadomie zaczyna je kontrolować. W Play Therapy jest to widoczne podczas sesji, podczas której dziecko bawi się emocjami w tworzonej przez siebie i dla siebie zabawie. Dziecko czuje się całością na swoim poziomie wiekowym. Dziecko osiąga "psychic wholeness". I własnie tego życzę każdemu dziecku i jego rodzicom.