Generalnie wolę pisać o tym, co łączy, niż o tym, co dzieli. Myślę, że warto jest mieć świadomość właśnie tego, jakie są podobieństwa i różnice pomiędzy Sandplay i Sandtray, bo czasem oba te terminy funkcjonują zamiennie, pomimo rozbieżności.
Co łączy Sandplay i Sandtray?
Na pewno łączy oba te terminy fakt wykorzystania piaskownicy w terapii dzieci, młodzieży, osób dorosłych, par, jak i rodzin. Wiąże te metody również to, że w obydwu formach podstawą procesu jest stworzenie dynamicznej relacji interpersonalnej, o której będziemy pisali w kolejnych odcinkach naszego cyklu. Znana nam już z wprowadzenia terminu „Sandplay” Dora Kalff podkreślała znaczenie stworzenia przez terapeutę „wolnej i chronionej przestrzeni”. To bezpieczeństwo, które tak naprawdę jest priorytetem dla każdego terapeuty, tworzy klientowi niezależnie od jego wieku drogę do zmiany, stwarza możliwość pełnego wyrażania i odkrywania siebie. Zarówno Sandplay, jak i Sandtray nie mają barier wiekowych dla swoich klientów, nie różnicują mniej lub bardziej odpowiedniej płci, zawodu, czy nawet języka. Obie metody bowiem dają możliwość niewerbalnej ekspresji, która staje się widzialna dla terapeuty oraz odczuwalna przez terapeutę i klienta. Tyle o podobieństwach.
Co odróżnia od siebie Sandplay i Sandtray?
A różnice? Sandplay odnosi się do podejścia jungowskiego, wywodzącego się z pracy Dory Kalff i jej ujęcia terapii w piaskownicy. Jak pamiętacie, Jung uważał, że: „symbole to naturalny język naszej nieświadomości, której świadomość jeszcze nie pojmuje”. Dlatego też w Sandplay tak dużą wagę przywiązuje się do symboli, ich znaczenia archetypowego, jak też znaczenia osobistego dla klienta. W praktyce pokój do Sandplay zwykle zawiera około 1000 obiektów (o nich będzie osobny wpis), podczas gdy pokój do Sandtray będzie zawierał dużo, dużo mniej obiektów, gdyż terapia głównie obejmuje werbalne interakcje terapeuty i klienta. Poza tą widzialną gołym okiem różnicą, termin Sandtray odnosi się do każdego terapeutycznego wykorzystania piasku i materiałów do piaskownicy. Znaczenie symboli pozostaje tutaj na dalszym planie, gdyż piaskownica jako obraz staje się m.in.: materiałem do analizy, dialogu; materiałem, który może pokazywać problem klienta, ale też rozwiązanie, szczególnie w pierwszej piaskownicy. W moim odczuciu granica pomiędzy poziomem wykorzystania symboli w Sandplay i Sandtray jest bardzo płynna i nie da się pracować bez symboli, gdyż to one często od razu tworzą metaforę, będącą narzędziem psychoterapii.
Terapia w piaskownicy - podsumowanie
Terapia w piaskownicy, w obu podejściach, może służyć jako alternatywna metoda komunikacji (przede wszystkim niewerbalnej), może być przewodnikiem dla refleksji oraz werbalnego dialogu klienta i terapeuty, szczególnie po nawiązaniu silnej relacji terapeutycznej.
Napisaliśmy o symbolach, metaforze. Ktoś mógłby powiedzieć, że to zamyka możliwość wykorzystania Sandplay w terapii dzieci, szczególnie ze spektrum autyzmu. Jednak zapewniam Was, że każde dziecko może skorzystać z terapii w piaskownicy i o tym właśnie będzie nasz kolejny post z tego cyklu.
Zapraszam do lektury!