Mój syn po raz pierwszy przytulił się do kogoś"- powiedziała matka dziecka z reaktywnymi zaburzeniami więzi, patrząc na pożegnanie dziecka z terapeutą po ostatniej sesji.
Relacja dziecka z terapeutą Play Therapy jest wyjątkowa. To relacja, w której dziecko może tworzyć prawdziwy obraz siebie pod każdym względem. Dlaczego? Według mnie dlatego, że opiera się mocno na zasadach terapii niedyrektywnej Virginii Axline. Terapeuta bowiem akceptując dziecko jakim jest -cały czas skupia się na tym, aby dziecko zobaczyło siebie jako osobę ważną, wartościową, samodzielną, kreatywną, a przede wszystkim taką, jaką jest. Po wielu latach prowadzenia terapii dzieci zaskakujące dla mnie podczas szkolenia Play Therapy było to, że terapeuta Play Therapy m.in. nie chwali dziecka za nic. Tutaj nie ma pochwał. Pochwały to podejście behawioralne do dziecka. Za to są fakty i właściwe reakcje terapeuty na to, co robi, co mówi i o co pyta dziecko. Piszę "właściwe", gdyż to właśnie sposób reagowania terapeuty buduje u dziecka obraz siebie.
Donald W. Winnicott pisał: "Dziecko widzi siebie w oczach matki". Ja skromnie chciałabym tylko dodać, że dziecko buduje obraz siebie w oczach terapeuty. To stwierdzenie pokazuje odpowiedzialność terapeuty za to, jak dziecko będzie spostrzegało siebie.Jako dorośli odpowiadamy dziecku na pytania, bo my- dorośli wiemy. Terapeuta Play Therapy nie odpowiada na pytania. Dlaczego i jaki jest tego cel?
Ile Pani ma lat?- pytanie dziecka niby błahe i na pierwszy rzut oka wydaje się, że odpowiedź Mam ... lat - wydaje sie być adekwatna. Tylko, że taka odpowiedź w terapii nie wnosi niczego do wiedzy dziecka na temat siebie. Za to odpowiedź: Ty jesteś ciekawy ile ja mam lat - daje dziecku informację, o tym, że się tym interesuje. Dzieci szukają wiedzy na swój temat i taka odpowiedź wychodzi naprzeciw ich potrzebie gromadzenia wiedzy o sobie.Na pytanie dziecka:Czy ładnie narysowałam? - terapeuta może odpowiedzieć: Ty jesteś ciekawa mojego zdania. Tutaj Twoje zdanie jest najważniejsze. Najważniejsze jest to, czy Tobie się to podoba. Inny przykład: Co tutaj robią inne dzieci?terapeuta może odpowiedzieć: Ciebie interesuje to, co robią tutaj inne dzieci.Dziecko: Tak, chcę wiedzieć, czym inni się bawią.Terapeuta: Wygląda na to, że chciałabyś wiedzieć czym się bawią inni.Dziecko: To odpowie mi Pani, czy nie?Terapeuta: Widzę, że bardzo ci zależy na tym, aby wiedzieć, czym bawią się inne dzieci. Ale tutaj jest najważniejsze to, czym ty się bawisz. To jest twoja Wyjątkowa Godzina.
U około 90 % dzieci dwie, trzy serie pytań, ktor kończą się odpowiedzią terapeuty: Tutaj jest najważniejsze co ty robisz. To twoja Wyjątkowa Godzina- powodują, że dziecko zadając kolejne pytanie najczęściej szybko dodaje Tak, tak wiem, moje zdanie jest tutaj najważniejsze- i właśnie o to chodzi. Poczucie sprawczości i brania odpowiedzialności za siebie rozwija się w sposób naturalny, gdyż dziecko podejmując decyzje oparte na swoim wyborach, wie, że odpowiada za te wybory.
Kolejny przykład:Dziecko: A jaki kolor Pani się podoba?- terapeuta odpowie: Jesteś ciekawy mojego ulubionego koloru. Ale tutaj najważniejsze jest to, jaki kolor tobie się podoba.
Kiedyś usłyszałam od rodzica, że takie "nie-odpowiadanie" na pytania dziecka jest ignorowaniem dziecka. Tutaj raczej można wnioskować o zniecierpliwieniu rodzica. Myślę, że łatwiej i szybciej rodzicowi jest odpowiedzieć, niż pomyśleć o tym, do czego służy dziecku odpowiedź na to pytanie, z jakiej potrzeby wynika pytanie dziecka?
Z mojego doświadczenia wiem, że gdy dziecko słyszy, że najważniejsze jest to, jaki kolor ono lubi- wówczas reaguje dumą, a nie rozczarowaniem na brak odpowiedzi. Najczęściej też informuje, który kolor jest jego ulubionym.Odzwierciedlanie poprzez "nie- odpowiadanie"- jest sztuką. Potrzeba terapeucie wiele samodyscypliny, aby nie odpowiadać automatycznie na pytania, lecz myśleć o korzyściach dla dziecka, płynących z odzwierciedlania jego pytania i zachowania. Reakcje dzieci na ten sposób odzwierciedlania są jednak prawie zawsze pozytywne, jeśli odejmiemy od tego ich zniecierpliwienie, które terapeuta również może odzwierciedlić opisując przy tym obserwowane u dziecka oznaki fizyczne zniecierpliwienia. ... I tak właśnie można odkrywać dziecko, ...bez końca.
Related Posts
