Jak wykorzystać metaforę w psychoterapii dzieci metodą Sandplay?

„Podstawą psychoterapii dzieci i dorosłych jest rozwój umiejętności tworzenia i korzystania z metafory” – te słowa usłyszałam kiedyś od śp. Profesor Mariny Zalewskiej. Na każdej sesji przekonuję się, jak bardzo są one prawdziwe i jak bardzo zmienia się proces dziecka, gdy zaczyna korzystać z metafory. Sandplay, jako jedno z narzędzi Play Tool Kit w Play Therapy, daje dzieciom fizyczną możliwość tworzenia, zmieniania i korzystania z metafor.

Znaczenie metafory w Sandplay

Piaskownica podzielona płotem na dwie części, z których każda jest zupełnie inna pod względem zawartości, pięknie oddaje sytuację dziecka w opiece naprzemiennej. Zoo czy farma, z jasno wydzielonymi płotkami dla każdego gatunku zwierząt, świetnie uchwyca potrzebę porządku u dziecka w konflikcie okołorozwodowym. Czy lepiej można ująć emocje dziecka z lękiem społecznym, jak postawienie wokół myszy groźnych zwierząt? Wróżka i Meduza, ustawione naprzeciwko siebie, to ilustracja konfliktu wewnętrznego dziecka wokół figury matki. Dzieciom łatwiej jest to zobaczyć w piaskownicy niż opowiedzieć słowami. Co można pomyśleć o emocjach dojrzałego mężczyzny, który skarży się na samotność wśród ludzi i tworzy przez całą sesję piramidę, przypominającą kształtem egipską?

Część metafor opiera się na archetypach nieświadomości zbiorowej opisanej przez C. G. Junga. Część metafor dzieci tworzą same przez kilka sesji, aż odkrywają ich znaczenie dla swego życia. Za tym znaczeniem idzie głębszy wgląd w siebie, lepsze rozumienie siebie i swoich potrzeb, a w konsekwencji – ich zaspokojenie.

Jak metafora wpływa na proces?

Obiecałam odnieść się do procesu: nasza wiara w potencjał dziecka do rozwoju umożliwia dziecku wejście w proces. Metafora go pobudza i rozwija, niezależnie od wieku klienta i jego diagnozy. Poza tym zawsze odbywa się to w atmosferze szacunku dla możliwości i ograniczeń klienta, w jego tempie.

A skoro jesteśmy już przy procesie, to w kolejnym poście napiszę o tym, w jaki sposób się go zatrzymuje. Temat ważny, bo czasem wbrew naszym chęciom hamujemy proces klienta i jego powrót do zdrowia. Serdecznie zapraszam do przeczytania i sprawdzenia, czy przypadkiem nasze działania nieświadome/świadome nie odnoszą innego skutku od zamierzonego.